BARBIE – İNCELEME

Ama…

Barbie, genellikle kadınların bağımsız ve özgür dünyalarını sağlam ve doğru feminizm çerçevesi içerisinde bizlere sunmayı sevip benimseyen ve son dönemlerde bu konuda adını geniş kitlelere fazlasıyla duyuran Amerikalı oyuncu, senarist ve yönetmen Greta Gerwig’in son filmi. Tarzı, yer yer kör göze parmak niteliğinde barizleşen basit mesajları sebebiyle bana çok hitap etmese de bu kesinlikle başarılı olduğu ve kendine kemik bir hayran kitlesi edindiği gerçeğini değiştirmiyor. Noah Baumbach ile beraber çıkardıkları son işleri olan Barbie de bana kalırsa başarılı denebilecek ama aynı zamanda yine hangi kitleye hitap edeceğini karıştırmış ve yine kör göze parmak sokan bir iş niteliğinde.

Christopher Nolan’ın Tenet filmini pandemi zamanında verdiği emeğe karşılık haklı bir isyanla dijital platformlar yerine sinemada vizyona sokmasını ve akabinde gelişen sorunları belki hatırlarsınız. Bu sorunlar temelde Nolan’ın çalıştığı ünlü yapım şirketinden ayrılması olarak özetlenebilir aslında. Bu şirketin son dönemlerde yeniden Nolan’a götürdüğü teklifler ve hepsinin reddedilişi sonucunda da ortaya Nolan’ın Oppenheimer’ına sanki karşı bir filmmiş gibi ortaya çıkarılan, inanılmaz pr ve kampanyalarla aynı tarihte vizyona sokulan Barbie vs Oppenheimer durumu çıkmış oldu. Barbie’nin hangi yapım şirketi/stüdyo tarafından çekildiğini söylememe de gerek olmadığını düşünüyorum.

Barbie’ye sıfır ön yargıyla gittim desem sanırım yalan olmaz. Fakat öncesinde gittiğim Oppenheimer’ın salonuna yürürken her yerde birbirinin kopyası şekilde pembe kıyafetlerle gezen insanları görünce garipsemediğimi de söyleyemem. Filmi izlemeden yorumlarına bakınca insanların ağlamaklı ifadelerle ‘verdiği alt metin çok güzeeel’ tarzı cümleler kurduğunu görmemle de iyice olumlu şekilde donanıp filme gittim.

Film güzel, ama üstüne düşününce bir tuhaflık var ve birçok ‘ama’ barındırıyor.

En temel noktada film Feminizm 101 olarak nitelendirebileceğimiz bir yapıda ilerliyor. Hitap ettiği seyirci kitlesini daha geniş tutmak ve feminizm hakkında hiçbir fikri olmayan insanlara düzgünce anlatabilmek adına çekildiği çok bariz diye düşünürken sonrasında konuştuğum arkadaşlarım tarafından asla aynı ve net şekilde anlaşılmadığını fark ettim. Tesadüfen filmi izleyen 16, 27 ve 30’lu yaşlardaki insanlarla sohbet ederken hepsinin filmi en ucundan bir yerden yakaladıklarını fark ettim. Filmdeki alt metin harika cümlesini alt metni dahi anlayamayarak söyleyen, sıkıldım saçmaydı diyen ve çok temiz temel bir feminizm filmi diyen kişiler sonucu açıkçası filmin neyi nasıl anlatmak istediğine ben de biraz soru işaretli yaklaşmaya başladım. İzleyen herkes oldukça uç fikirler çıkarmışken normal olarak anlatılanı anlayan izleyici sayısı çok az ve bu da temelde hikâye anlatımını aslında iyi yerine vasat bir hale getiriyor. Veya belki de zaten anlaşılmasının daha güç olması amaçlanan bir yapım saçma sapan reklam ve yönlendirmelerle genel izleyici kitlesine yayılınca bu tarzda farklı uç yorumlar çıkabiliyor. Yani Climax’ten çıktıktan sonra ‘tek bir şey kesinlikle doğru ki uyuşturucu kullanmayacaksın aga’ tarzında yorumlar bile ortalıkta dolaşırken Barbie’yi asla anlamayan bir tayfa bile mevcut.

Filme genel olarak bakarsak hikâye aslında anlatılabilecek en iyi ve eğlenceli şekilde anlatılmış. Filmin girişi de inanılmaz başarılıydı mesela; ölümü düşünen Barbie… Sosyal medyada linçlenmesine rağmen role çok yakıştırdığım Ryan Gosling -ki kendisi evinde yüz üstü saçma sapan atılmış bir Ken bebeği gördükten sonra hadi bakalım anlatılsın hikayesi düşüncesiyle isteyerek oynamış-, Mattel’in erkek patronlarının skandal konuşmaları ve her yaştan insanın Barbie’lerle oynaması fikirleri ve arkadaşımın duygulanarak söylediği ‘hepimizde var olan mahvettiğimiz bebeği de koymuşlar’daki Kate McKinnon’un canlandırdığı Barbie harika. İşlerin içine kurtarılacak kahraman ve kurtarıcı genç kız girdiğinde saçma Black Mirror bölümlerine bağlanacağını düşünüp yapımlara sinir olsam da buradaki anne kızın olayı bağlamaları oldukça başarılı kotarılmış. Gitar sahnesiyle kadınları etkilemeye çalışan saçma sapan tipler ve Ken’lerin bunu sunuş şekli, sahilde durma muhabbetleri de komikliğinin yanında inanılmaz gerçekçiydi.

Sonuç olarak gel gelelim ortada cidden bir ‘ama’ sorusu dolaşmıyor değil.

Ben bu filmin sonunda Barbie algısının tamamen yerle bir edilmesini bekleyen biriydim, Barbie’lerle büyümüş olmama rağmen. Oynama işini fazla sevmesek bile kıyafet dikerek dahi hayatımızın büyük bölümüne çoğumuz koyduk çünkü Barbie’leri. Yan yana dizilen yüz bebekten gözü şaşı olmayanı daha iyi güleni falan aradık (ya da ben arıyordum). Çoğumuzda Ken de yoktu zaten. Hep bir Barbie’si olsun isteyen, odasını yapıştırmalarıyla süsleyen arkadaşıma para biriktirip Barbie almışlığım var hala da saklıyordu 15 sene geçti. Bir şekilde ailelere de kendini sevdirdiğinden ve asla kötü örnek olarak görülemediğinden veya belki de görülmek istenmediğinden dolayı sürekli satmaya devam eden bir oyuncak oldu Barbie. Rakiplerine rağmen hep piyasada başı çekti. Animasyonları defalarca izlendi.

Ve ben yine de Barbie algısının tamamen yıkılmasını bekledim. Film o şekilde gidecek sandım fakat yapımcı şirkette Mattel ismini görünce bu filmin anlatmak istediği onca güce rağmen yine de üzücü bir ticari çalışma olacağını fark ettim. Barbie ve Ken kendi benliklerini bulup özel olduklarını fark ettiler. Her Barbie özeldir herkes Barbie’dir Barbie’ler doğaldır tarzı birçok konuşma sonucunda Barbie algısı yıkılmak yerine selülitli doğal Barbie üretilme kararı ortaya atıldı. Yine para kazanılacak bir fikir tabi ki. O kadar pembeyle dalga geçiş ve herkesin özel oluşu tamamen unutuldu ve herkes çeşitli markaların 10 parça kapsül koleksiyonunu giyip aynı şekilde gezdi ve herkes filmi pembeler içinde izlemeye devam etti. Kapsül koleksiyonda yine topuklu ayakkabı üretildi. Ama buradaki temel nokta zaten markalaşmanın hızı ve sömürüsü. Düz terlikler de Barbie iş birliğine girişmemeli temelde. Barbie, Barbieland’den çıktı fakat gerçek dünyanın Barbie’si şeklinde davranmaya başladı. Keşke algıyı tamamen değiştirselerdi veya yapımcılardan biri Mattel olmasaydı ve daha cesur karanlık bir film izlemiş olabilseydik.

Sonuç olarak; güzel bir prodüksiyonla çekildi ama karmaşık oldu.

Karakterler çok güzel işlenmeye başlandı; ama ticari materyallere dönüştü.

Barbie’lerle oynamanın yaşı yoktur dendi ama belli yaşa zorla hitap ettirilen koleksiyonlar üretildi.

Yine de güzel bir film. Bir şeyler yapmaya çalışıyor. Saçma sapan gişe kıyaslarına kurban etmeden ön yargısız izlenmesi gereken eğlenceli bir iş.